Bu çalışmada profesyonel boksta yer alan terimler incelenecektir. Uluslararası arenada daha çok İngilizce terimler kullanıldığından ötürü bu çalışmada inceleme İngilizce terimler üzerinden yapılacaktır.
1. Knockout (KO): Nakavt (Yumruk veya yumruk kombinasyonlarıyla yere inen rakibin hakemin 10′a kadar saymasıyla birlikte ayağa kalkamaması sonucu maçı kaybetmesi anlamına gelen bir terimdir.) Ör: Wladimir Klitschko vs. Eddie Chambers maçı
2. Knockdown: Yumruk veya yumruk kombinasyonlarıyla yere inen rakibin hakemin 8′e kadar saymasıyla birlikte ayağa kalkıp maça devam etmesini ifade eden bir terimdir.) Ör: Yuriorkis Gamboa vs. Jonathan Victor Barros maçı
3. Technical Knockout (TKO): Teknik Nakavt (Yumruk veya yumruk kombinasyonlarıyla zor duruma düşen rakibin maçın hakemi tarafından devam edemeyeceğini ifade eden bir terimdir, kısaltması TKO’dur.) Ör: Vitali Klitschko vs. Juan Carlos Gomez maçı
4. Referee Technical Decision (RTD): Hakem Teknik Kararı (Raunt arasına girilen maçta rakibin kendi isteğiyle veya köşesinin isteğiyle maça devam edememesiyle birlikte hakemin maçı bitirmesini ifade eden bir terimdir.) Ör: Wladimir Klitschko vs. Ruslan Chagaev maçı
5. Unanimous Decision (UD): Oy birliğiyle karar (Sonucu puanla belirlenen maçın 3 sayı hakeminin de tek bir boksörün kazandığına hükmetmesi sonucunu ifade eden bir boks terimidir.) Ör: Nikolay Valuev vs. John Ruiz maçı
6. Split Decision (SD): Ayrık karar (Sonucu puanla belirlenen maçın 3 sayı hakeminden ikisinin bir boksörün kazandığına hükmetmesini diğer hakemin ise rakip boksörün kazandığına hükmetmesini ifade eden bir boks terimidir.) Ör: Ruslan Chagaev vs. John Ruiz maçı, 117-111, 114-115 ve 116-112 puanlamalarıyla bitmişti.
7. Majority Decision (MD): Oy çokluğuyla karar (Sonucu puanla belirlenen maçın 3 sayı hakeminden ikisinin bir boksörün kazandığına hükmetmesini diğer hakemin ise iki boksörün berabere kaldığına hükmetmesini ifade eden bir boks terimidir.) Ör: Eddie Chambers vs. Alexander Dimitrenko maçı, 117-109, 116-111 ve 113-113 puanlamalarıyla bitmiştir.
8. Technical Decision (TD): Teknik Karar (Kazayla olan kafa kafaya çarpışma sonucunda boksörlerden birisinin kaşta açılma gibi bir nedenle mücadeleye devam edememesi sonucunda o raunta kadar olan maç puanları toplanmasını ve galip olan taraf belirlenmesini ifaden eden bir terimdir.) Ör: Daniel Santos vs. Antonio Margarito maçı, Margarito’nun kafa kafaya çarpışmaya bağlı olarak sağ gözünde açılma olmuş ve bu maç 10. rauntta TD ile sonuçlanmıştır. Maçın puanları 87-84, 86-85 ve 85-86 ile sonuçlanmış ve maçı Daniel Santos kazanmıştır.
9. Draw (D): Berabere (Sonucu puanla belirlenen maçın 3 sayı hakeminin de maçı berabere olarak ilan etmesi veya bir hakemin berabere, bir hakemin bir boksöre, diğer hakemin ise rakip boksörü kazandığına hükmetmesi sonucunda oluşan bir boks terimidir.) Ör: Ray Austin vs. Sultan Ibragimov maçı, 111-115, 113-113, 114-112 puanlamalarıyla bitmiştir. Ör: Chris John vs. Rocky Juarez maçı, 114-114, 114-114, 114-114 puanlamalarıyla bitmiştir.
10. Majority Draw (MD): Oy çokluğuyla beraberlik (Sonucu puanla belirlenen maçın 3 sayı hakeminden ikisinin boksörlerin berabere kaldığına hükmetmesini diğer hakemin ise bir boksörün kazandığına hükmetmesini ifade eden bir boks terimidir.) Ör: Hasim Rahman vs. James Toney maçı, 114-114, 117-111 ve 114-114 puanlamalarıyla sonuçlanmıştır.
11. Technical Draw (TD): Teknik Beraberlik (Kazayla olan kafa kafaya çarpışma sonucunda boksörlerden birisinin kaşta açılma gibi bir nedenle mücadeleye devam edememesi sonucunda o raunta kadar olan maç puanlarının toplanmasıyla birlikte iki boksörün berabere kalmasını ifade eden bir terimdir.) Ör: Rodel Mayol vs. Ivan Calderon maçı 6. rauntta TD ile bitmiş olup maçın puanlamaları 58-56, 56-58 ve 57-57′ydi.
12. Disqualification (DQ): Diskalifiye (Bir maçta iki boksörden birisinin kural dışı vuruş nedeniyle maçtan atılmasını ifaden eden bir terimdir.) Ör: Evander Holyfield vs. Mike Tyson maçında Tyson’ın 3. rauntta Holyfield’ın kulağını ısırması.
13. No Contest (NC): Müsabaka Yok (Bu sonucun birkaç nedeni olmasına rağmen genellikle bir sporcunun maç sonrası dopingli madde kullandığının tespit edilmesiyle verilmektedir.) Ör: Francois Botha vs. Axel Schulz maçında Botha’nın yasaklı madde olan Steroid kullanması sonucunda maçı kazanmış olmasına rağmen sonuç NC’ye çevrilmiştir.
14. Referee: Ring Hakemi
15. Judge: Sayı Hakemi (Profesyonel boksta 3 sayı hakemi bulunmaktadır.)
16. Scorecard: Skor kartı (Profesyonel boksta 3 sayı hakeminin verdiği 3 skor kartı bulunmaktadır. Skor kartları sayıyla biten maçlarda kullanılmaktadır.)
17. Punch: Yumruk
18. Left Punch: Sol Yumruk
19. Right Punch: Sağ Yumruk
20. Uppercut: Aparkat yumruk
21. Hook: Kroşe yumruk
22. Jab: Direk Yumruk
23. Cornerman: Köşe Adamı
24. Throw in the Towel: Havlu atmak (Köşe adamının boksörünün maça devam etmesini istememesi sonucunda beyaz havluyu ringe atmasıyla oluşan durumu anlatan bir boks terimidir. Bu durumda maç TKO ile biter.) Ör: Floyd Mayweather Jr. vs. Phillip N’dou
25. Headbutt: Kafa atmak
26. Accidental Headbutt: Kaza eseri kafa atmak
27. Clash of Heads: Kafa kafaya çarpışmak
28. Height: Boy uzunluğu
29. Weight: Ağırlık
30. Reach (Wingspan): Kanat Açıklığı (Boksta iki kol arası uzunluğu ifade eden terimdir.) Ör: Merhum ABD’li boksör Sonny Liston’ın boyu 1.84 metreyken 2.13 m. reach uzunluğu vardı.
31. Pound (lb): İngiliz ağırlık ölçü birimidir. Boksörlerin ağırlığını belirtilirken kullanılır. Metrik sisteme göre 1 pound 0,45 kg. etmektedir. Aşağıdaki linkte pound&kilogram çevirisi yapılmaktadır.
http://www.birimcevir.com/agirlik-ve-kutle-birimleri/agirlik-ve-kutle-birimleri.aspx
32. Feet (ft): İngiliz uzunluk ölçü birimidir. Boksörlerin boy uzunluğunu belirtilirken kullanılır. Metrik sisteme göre 1 foot 0,3048 m. etmektedir. Ör: 2.13 metrelik Nikolay Valuev’in foot olarak boyu 7.0 “feet”dir. Aşağıdaki linkte feet&metre çevirisi yapılmaktadır.
http://www.birimcevir.com/uzunluk-birimleri/uzunluk-birimleri.aspx
33. Inch (in): İngiliz uzunluk ölçü birimidir. Boksörlerin reach uzunluğunu belirtilirken kullanılır. Metrik sisteme göre 1 inch 2,54 santimetre etmektedir. Aşağıdaki linkte pound&kilogram çevirisi yapılmaktadır. Ör: 2.16 m. olan Nikolay Valuev’in reach uzunluğu 85 “inch”dir.
http://www.birimcevir.com/uzunluk-birimleri/uzunluk-birimleri.aspx
34. Promoter: Organizatör (Ör: Ahmet Öner)
35. Heavyweight: Ağır siklet (200 lb/90,72 kg üzeri ağırlığa sahip boksörlerin yer aldığı siklettir)
36. Cruiserweight/Junior Heavyweight: Kruvazör Siklet (Maksimum 200 lb/90,72 kg ağırlığında olan boksörlerin yer aldığı siklettir.)
37. Light Heavyweight: Hafif Ağır Siklet (Maksimum 175 lb/79,4 kg ağırlığında olan boksörlerin yer aldığı siklettir.)
38. Super Middleweight: Süper Orta Siklet (Maksimum 168 lb/76,2 kg ağırlığında olan boksörlerin yer aldığı siklettir.)
39. Middleweight: Orta Siklet (Maksimum 160 lb/72, 6 kg ağırlığında olan boksörlerin yer aldığı siklettir.)
40. Light Middleweight/Super Welterweight/Junior Middleweight: Hafir Orta Siklet (Maksimum 154 lb/69,9 kg ağırlığında olan boksörlerin yer aldığı siklettir.)
41. Welterweight: Velter Siklet (Maksimum 147 lb/66, 7 kg ağırlığında olan boksörlerin yer aldığı siklettir.)
42. Light Welterweight/Super Lightweight/Junior Welterweight: Hafif Velter Siklet (Maksimum 140 lb/63,5 kg ağırlığında olan boksörlerin yer aldığı siklettir.)
43. Lightweight: Hafif Siklet (Maksimum 135 lb/61,2 kg ağırlığında olan boksörlerin yer aldığı siklettir.)
44. Super Featherweight/Junior Lightweight: Süper Tüy Siklet (Maksimum 130 lb/59 kg ağırlıındaki boksörlerin yer aldığı siklettir.)
45. Featherweight: Tüy Siklet (Maksimum 126 lb/57,2 kg ağırlığındaki boksörlerin yer aldığı siklettir.)
46. Super Bantamweight/Junior Featherweight: Süper Horoz Siklet (Maksimum 122 lb/55,3 kg ağırlığındaki boksörlerin yer aldığı siklettir.)
47. Bantamweight: Horoz Siklet (Maksimum 118 lb/53,5 kg ağırlığındaki boksörlerin yer aldığı siklettir.)
48. Super Flyweight/Junior Bantamweight: Süper Sinek Siklet (Maksimum 115 lb/52,2 kg ağırlığındaki boksörlerin yer aldığı sikletttir.)
49. Flyweight: Sinek Siklet (Maksimum 112 lb/50,8 kg ağırlığındaki boksörlerin yer aldığı siklettir.)
50. Light Flyweight/Junior Flyweight: Hafif Sinek Siklet (Maksimum 108 lb/49 kg ağırlığındaki boksörlerin yer aldığı siklettir.)
51. Minimumweight/Strawweight/Mini Flyweight: Minimum Siklet (Maksimum 105 lb/47,6 kg ağırlığındaki boksörlerin yer aldığı siklettir.)
52. Won: Kazanılan (Bir boksörün kazandığı maç sayısını gösteren istatistiktir.)
53. Lost: Kaybedilen (Bir boksörün kaybettiği maç sayısını gösteren istatistiktir.)
54. Drawn: Berabere biten (Bir boksörün berabere kaldığı maç sayısını gösteren istatistiktir.)
55. Division: Klasman (Bir boksörün hangi siklette olduğunu gösteren boks terimidir.)
56. Alias: Takma İsim (Bir boksörün takma ismini gösteren boks terimidir.)
57. Stance: Duruş Biçimi (Bir boksörün hangi garda sahip olduğunu gösteren bir boks terimidir.)
58. Orthodox: Düz Gardlı
59. Southpaw: Sol Gardlı/Ters Gardlı/Solak
60. Boxer: Boksör
61. Boxing: Boks
62. Pro Debut: Profesyonel boksa başlangıç (Profesyonel boksta ilk maçına çıkan boksör için kullanılan bir boks terimidir.)
63. Main Event: Ana Müsabaka (Birçok maçın bir arada yer aldığı boks organizasyonlarında en önemli maçı ifade etmek için kullanılan bir boks terimidir.)1 Mayıs 2010 tarihinde ABD’nin Las Vegas kentinde düzenlenen organizasyonda aFloyd Mayweather Jr ile Shane Mosley arasında yapılan maç ana müsabakalara verilebilecek bir örnektir.
64. Undercard: Birçok maçın bir arada yer aldığı boks organizasyonlarında ana müsabakanın altında yer alan maçları ifade etmek için kullanılan bir boks terimidir). 1 Mayıs 2010 tarihinde ABD’nin Las Vegas kentinde düzenlenen organizasyonda Saul Alvarez ile Jose Miguel Cotto arasındaki maç undercard maçlara verilebilecek bir örnektir.
65. Cut: Kesik (Boksörlerin kaşlarında açılma gibi durumları ifade eden bir boks terimidir.)
66. Injury: Sakatlık
67. Champion: Şampiyon
68.Undisputed Champion: Tartışmasız Şampiyon (4 büyük federasyondan -WBC, WBA, WBO ve IBF- üç tanesinin dünya şampiyonluk kemerini kazanan boksörlere verilen unvandır) Ör: David Haye’in 2008 yılında Kruvazör Siklette WBC, WBA ve WBO’da şampiyon olması.
69. Super World Champion: Süper Dünya Şampiyonu (Sadece WBA’de yer alan bir unvandır. Bu unvanı alan boksör WBA’de 1 numaralı şampiyondur.)
70. World Champion: Dünya Şampiyonu (WBO, WBC ve IBF için bu unvanı kazanan boksör 1 numaralı şampiyonken, WBA’de 2 numaralı şampiyondur.)
71. Interim Champion: Geçici Şampiyon (Herhangi bir kemerde şampiyon boksörün sakatlık vb. nedenlerden ötürü bir süredir unvan koruma maçına çıkmamasından dolayı unvanın bulunduğu federasyon olası bir kemerin boşa çıkması durumunu engellemek için interim şampiyon ilan eder. Eğer asıl şampiyon siklet değiştirme, boksa ara verme gibi durumlar nedeniyle kemeri bırakırsa Interim Şampiyonun bir sonraki maçı asıl şampiyonluk maçıdır.)
72. Silver Champion: Gümüş Şampiyon (Sadece WBC’de bulunan bir unvan olup bu kemere sahip olanlar WBC için 2 numaralı şampiyondur. Bu unvan 2010 yılı Nisan ayından itibaren yürürlüktedir.) Ör: Featherweightte Beninli boksör Justin Savi
73. Intercontinental Champion: Kıtalararası Şampiyon
74. International Champion: Uluslararası Şampiyon
75. Title: Unvan
76. Inaugural Title: Açılış Unvanı (Yürürlüğe yeni konulan bir kemerin açılış maçında verilen unvanı tanımlamak için kullanılan bir boks terimidir.) Ör: WBC Silver Title için featherweightte 16 Nisan 2010 tarihinde yapılan Justin Savi ile Cyril Thomas arasındaki maç.
77. Commission: Komisyon [Profesyonel boksta maçla ilgili düzenlemeleri yapan komisyonlar bulunmaktadır. ABD'de ise her eyalette ayrı bir komisyon bulunmaktadır. Bu komisyonlar gerektiğinde galibiyet, beraberlik gibi skorlarla sonuçlanan bir maçı NC'ye çevirebilmektedirler. Buna örnek olarak 1 Ağustos 2009 tarihinde yapılan Timothy Bradley ile Nate Campbell arasındaki maçın sonucunun maçtan 23 gün sonra CSAC (California State Athletic Commission-Kaliforniya Eyaleti Atletik Komisyonu) tarafından değiştirilip NC ilan edilmesi verilebilir.] Ör: 1 Mayıs 2010 tarihinde ABD’de yapılacak olan ana müsabakanın Shane Mosley ile Floyd Mayweather Jr. arasında yapılacak maçın olduğu organizasyonun denetleyici komisyonu Nevada Athletic Commission’dır.
78. Ratings: Reytingler (Bir siklette yer alan boksörleri derecelendiren listelerdir. Dört büyük federasyonda sadece şampiyondan sonra ilk 15′te yer alan boksörler, dünya şampiyonuyla maç yapma hakkına sahiptirler.)
Ör: http://boxrec.com/ratings.php
79. Pound for Pound (P4P): The Ring Magazine dergisinin tüm sikletler içerisinde en iyi 10 boksör için yaptığı listenin ismidir.
http://
www.ringtv.com/ratings/pound_for_pound/80. The Ring Magazine: 1922 yılında ABD’de kurulan dünya boks camiasının en prestijli dergisidir. Bu derginin en önemli özelliklerinden birisi 4 büyük federasyon dışında kendine özgü bir “rating” listesinin olması. Bir diğer özelliğide en az 4 büyük federasyonun dünya şampiyonluk kemeri kadar değerli olan “The Ring Magazine Dünya Şampiyonluğu” kemerinin varlığıdır. Şu an bu kemere Manny Pacquaio ve Wladimir Klitschko gibi önemli isimler sahiptir. Ayrıca bu dergi her yıl “yılın boksörünü” seçmektedir. Son iki yıldır bu unvanı kazanan Manny Pacquaio olmuştur.
http://www.ringtv.com/
81. Boxrec: Kendine has “rating” listesi olan ve profesyonel boksta maç sonuçları, maç takvimi gibi birçok konunun yer aldığı boksseverler için çok değerli bir web sitesidir.
http://www.foreverlilya.com/arsiv/7467
82. Belt: Kemer
83. Clinch: Boksta iki boksörün birbirine sarılmasını ifade eden terimdir.
84. Rabbit Punch: Boksta yasaklanmış bir yumruk çeşididir. Bu kavram enseye yapılan vuruşu ifade etmektedir.
85. Blocking: Bloke Etme (Bir boksörün elleri, omuzları veya kolları ile rakibin yumruklarından yüzünü ve vücudunu korumasını ifade eden boks terimidir.)
86. TBA (To be Announced): İlan edilecek (Yapılması ilan edilen bir maçta rakibin henüz belli olmaması durumunu ifade eden ya da daha önce ilan edilen rakibin maçtan çekilmesi üzerine henüz yeni bir rakip bulunamaması durumunda kullanılan bir boks terimidir.) Ör: 5 Haziran 2010 tarihinde İstanbul’da yapılacağı ilan edilen Selçuk Aydın’ın maçında Luis Collazo’nun çekilmesi nedeniyle henüz bir rakip bulunamadığından şu anki durumda rakip için TBA ifadesi kullanılmaktadır.
87. Vacant: Boşta (Kemer sahibi olan şampiyon boksörün istenilen sürede unvan koruma maçına çıkmaması, siklet değiştirme ve kemeri kendi isteğiyle bırakma durumunda kemerin boşa çıkmasını ifade eden bir terimdir.) Ör: Zsolt Erdei’nin WBC Cruiserweight kemerini boşa çıkarması sonucunda 15 Mayıs 2010 tarihinde Giacobbe Fragomeni ile Krzysztof Wlodarczyk arasında Vacant WBC Cruiserweight dünya şampiyonluk maçının yapılacak olması.
88. Former Champion: Eski Şampiyon. Ör: Antonio Margarito former WBO, WBA ve IBF welterweight world champion’dur.
89. Title Holder: Unvan Sahibi. Ör: Wladimir Klitschko WBO, IBF, IBO, The Ring Magazine heavyweight title holder’dır.
90. Diamond Champion: Elmas Şampiyon (Sadece WBC’de yer alan onursal bir unvandır. Bu unvanın tanıtımı 2009 Eylül ayında yapılmış olup Velter Siklette 14 Kasım 2009 tarihinde Manny Pacquaio ile Miguel Angel Cotto arasında yapılan maçla birlikte yürürlüğe girmiştir.)
91. Challenger: Meydan Okuyan (Boksta bir unvan maçında kemer sahibinin karşısına çıkan boksörler için kullanılan bir terimdir.)
Kayıtlar
